بررسی پیامدهای هدفمندسازی یارانه‌ها در الگوی مصرف خانوار روستایی مورد شناسی: بخش مرکزی شهرستان بیرجند

اقتصاد بخش روستایی ایران طی دو دهه گذشته، با چالش‌های متعددی رو‌به‌رو بوده است که یکی از پیامدهای آن تفاضل هزینه درآمد خانوار می‌باشد. در این شرایط اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها منجر به بروز تغییراتی در هزینه و درآمد خانوار گردیده است و از همین رو بررسی پیامدهای هدفمندی یارانه‌ها در جهت جلوگیری از رخداد پیامدهای منفی و افزودن بر آثار مثبت آن، امری حیاتی به‌نظر می‌رسد. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی– تحلیلی می‌باشد. داده‌های مورد نیاز نیز از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی گردآوری شده‌است. تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اثرات هدفمندی یارانه‌ها بر هزینۀ خانوار روستایی، با استفاده از رگرسیون چند متغیره، آزمون مقایسه میانگین‌ها و پویاشناسی سیستمی، به سنجش متغیرهای الگوی مصرف خانوار در سطح روستاهای بخش مرکزی شهرستان بیرجند پرداخته‌است. جامعۀ آماری پژوهش، شامل خانوارهای ساکن در 145 روستای بخش مرکزی بیرجند می‌باشد.متغیر‌های تحقیق شامل هزینۀ خوراک، بهداشت و درمان، تفریحات، آموزش، هزینۀ تولید، مسکن و هزینۀ حمل و نقل می‌باشد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که به لحاظ نرخ تورم و متوسط رشد هزینه‌ها، سهم کالاهای خوراکی در گروه با درآمد پایین و گروه با درآمد بالا کاهش یافته‌است. از سوی دیگر، هزینه‌های تولید در هر سه گروه درآمدی افزایش داشته، به‌ویژه در گروه با درآمد پایین که سهم هزینه حمل و نقل 64 درصد و هزینه تولید 54 درصد می‌باشد. به منظورکاهش هزینه‌ تولید و مدیریت الگوی مصرف، پیشنهاد می‌شود که روش اجرای هدفمندی اصلاح گردد.